Anayasa Mahkemesi Üyeleri Doç. Dr. Recai Akyel ve Selahaddin Menteş Üniversitemizde Konferans Verdi

Alanında uzman isimleri öğrencilerimizle buluşturan BESST-İVAL'24 Etkinlikleri kapsamında Anayasa Mahkemesi Üyeleri Doç. Dr. Recai Akyel ve Selahaddin Menteş, Hukuk Fakültesi Kocatepe Salonu'nda düzenlenen Anayasa Yargısı Paneline konuk oldu.

Etkinliğe Rektör Vekilimiz Prof. Dr. Mehmet Başalan, Kırıkkale Cumhuriyet Başsavcısı İbrahim Keskin, Adalet Komisyonu Başkanı Özgür Yalçın, İdare Mahkemesi Başkanı Erkan Ceylan, 2. Ağır Ceza Hakimi İsmail Sezgin,  Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Avcı, akademik ve idari personelimiz ile öğrencilerimiz katıldı.

Panel öncesinde Anayasa Mahkemesi Üyeleri Doç. Dr. Recai Akyel ve Selahaddin Menteş, Rektör Vekilimiz Prof. Dr. Mehmet Başalan'ı ziyaret etti. Genel Sekreterimiz Dr. Öğr. Üyesi Şevket Evci ve Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Avcı ziyarette hazır bulundu.

Saygı Duruşu ve İstiklal Marşı'nın okunmasıyla başlayan panelin açılış konuşmasını Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Avcı yaptı.

Avcı, konuşmasında "Fakültemizde Anayasa Yargısı paneli yapmak için davetimizi ilettik. Davetimizi kabul ederek bugün buraya teşrif eden Anayasa Mahkemesi Üyeleri Sayın Doç. Dr. Recai Akyel ve Selahattin Menteş’e, katılım sağlayan protokolün değerli üyelerine ve öğrencilerimize çok teşekkür ederim. Sözü fazla uzatmadan sahibine tevdi ediyorum. Tekrar hoş geldiniz şeref verdiniz." dedi.

Panel moderatörü Dr. Öğr. Üyesi Cengiz Arıkan, "Değerli konuklar, Üniversitemizin BESST-İVAL’24 Etkinlikleri çerçevesinde Hukuk Fakültesi olarak düzenlediğimiz Anayasa Yargısı Paneli'ne hepiniz hoş geldiniz. Bu vesileyle davetimizi kabul edip teşrif buyurdukları için Sayın Anayasa Mahkemesi Üyelerine huzurunuzda teşekkür ediyoruz. Kıymetli konuklarımız bilindiği gibi anayasalar bir devletin oluşumunu, organlarını, bu organların işleyiş tarzını ve birbirleriyle olan ilişkilerini düzenleyen kurumsal anlamda bir belge mahiyetinde ama belki bundan daha önemlisi anayasa dediğimiz şey; kişinin temel hak ve hürriyetleri ile ilgili. Yine aynı zamanda siyasi iktidarı sınırlandıran da bir belge. Dolayısıyla anayasanın ontolojik anlamda ortaya koyduğu şey aslında temel hak ve hürriyetlerin korunmasıdır.  Biz anayasadan bahsederken iki özelliğe vurgu yaparız. Anayasanın üst ve bağlayıcı bir belge olduğunu ifade ederiz. Ancak bununla birlikte anayasaların üstünlük ve bağlayıcılık özelliğinin de aynı zamanda temel hak ve hürriyetlerin garantisi olabilmesi için bunu gerçekleştirecek hukuksal mekanizmalara da ihtiyaç var. Anayasa Mahkemesi gerek oluşumu gerek vermiş olduğu kararlar gerekse faaliyet alanları açısından baktığımız zaman elbette ki tartışma konusu olabilecek bir yapı. Şu anlamda ifade ediyorum anayasa mahkemesi aynı zamanda negatif yasa koyucu olarak da fonksiyon icra ediyor. Dolayısıyla  anayasa mahkemesinin oluşumu, işleyiş tarzı, görev alanı tartışma konusu yapılabilir ama şunu asla unutmamak lazım ki Anayasa Mahkemesinin varlığı hiçbir zaman tartışma konusu yapılamaz. Bu son derece önemli bir kazanımdır. Anayasa yargısına ilişkin konuşulacak çok fazla konu başlığı var. Ancak panelimizin zaman sınırı var o yüzden belirli konu başlıkları altında Sayın Anayasa Mahkemesi Üyelerimizi dinleyeceğiz. Şimdiden kendilerine teşekkür ederim." şeklinde konuştu.

“Anayasa Mahkemesi Kuruluşu Görev ve Yetkileri" konulu sunum yapan Anayasa Mahkemesi Üyesi Doç. Dr. Recai Akyel, "Anayasa Mahkemesi Kuruluşu Görev ve Yetkileri" konulu konuşmasında, "Türkiye'de Anayasa Mahkemesi, anayasa yargısına bakar. Anayasa yargısı, anayasaya uygunluk denetimi yapar. Başta kanunlar, Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri olmak üzere normlar hiyerarşisinde anayasanın altında kalan işlemlerin anayasaya uygun olup olmadığının denetlenmesiyle anayasanın üstünlüğünü sağlar. Bu suretle insan haklarını ve hukuk devletini korur. Kişilerin temel hak ve hürriyetleri korunur ve devlet kurumlarını hukuk içerisinde tutar. Anayasa Mahkemesi on beş üyeden oluşur. Türkiye Büyük Millet Meclisi; iki üyeyi Sayıştay Genel Kurulunun kendi başkan ve üyeleri arasından, her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden, bir üyeyi ise baro başkanlarının serbest avukatlar arasından gösterecekleri üç aday içinden yapacağı gizli oylamayla seçer. Türkiye Büyük Millet Meclisinde yapılacak bu seçimde, her boş üyelik için ilk oylamada üye tam sayısının üçte iki ve ikinci oylamada üye tam sayısının salt çoğunluğu aranır. İkinci oylamada salt çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamada en çok oy alan iki aday için üçüncü oylama yapılır; üçüncü oylamada en fazla oy alan aday üye seçilmiş olur. Cumhurbaşkanı; üç üyeyi Yargıtay, iki üyeyi Danıştay genel kurullarınca kendi başkan ve üyeleri arasından her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden; en az ikisi hukukçu olmak üzere üç üyeyi Yükseköğretim Kurulunun kendi üyesi olmayan yükseköğretim kurumlarının hukuk, iktisat ve siyasal bilimler dallarında görev yapan öğretim üyeleri arasından göstereceği üçer aday içinden; dört üyeyi üst kademe yöneticileri, serbest avukatlar, birinci sınıf hakim ve savcılar ile en az beş yıl raportörlük yapmış Anayasa Mahkemesi raportörleri arasından seçer. Yargıtay, Danıştay ve Sayıştay genel kurulları ile Yükseköğretim Kurulundan Anayasa Mahkemesi üyeliğine aday göstermek için yapılacak seçimlerde, her boş üyelik için, en fazla oy alan üç kişi aday gösterilmiş sayılır. Baro başkanlarının serbest avukatlar arasından gösterecekleri üç aday için yapılacak seçimde en fazla oy alan üç kişi aday gösterilmiş sayılır." dedi.

Doç. Dr. Recai Akyel, konuşmasının devamında Anayasa Mahkemesine üye seçilebilmek için gereken şartlar, Genel Kurulun ve komisyonların oluşumu, mahkemenin görev ve yetkileri, yüce divan, siyasi partilerle ilgili davalar, siyasi partilerin mali denetimi, Anayasa Mahkemesinin milletvekilleri ile ilgili görevleri hakkında açıklamalarda bulundu.

Panel, Anayasa Mahkemesi Üyesi Selahaddin Menteş’in “Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Adil Yargılanma” konulu konuşması ile devam etti. Selahaddin Menteş, “Kıymetli hocalarım, değerli meslektaşlarım ve sevgili öğrenciler, hepinizi saygıyla selamlıyorum. Rektörlüğe ve Hukuk Fakültesine teşekkür ederim. Burada bulunan öğrencilerimiz ileride yargı sektörünün profesyonelleri olacak. İnşallah bu mesleği icra edeceksiniz. Burada da mesleğimizi ve geleceğimizi konuşacağız. Ülkemiz ve vatandaşlarımız adına nasıl daha iyi bir hukuk sistemimiz olacağını tartışacağız. İlim dediğimiz şey de böyle gelişir. Vakit ayırıp geldiğiniz için teşekkür ederim. Mahkemelerde net şekilde gördüğümüz ve vatandaşlarımızın en fazla dile getirdiği ilke adil yargılanma ilkesidir. Anayasa’nın 36. maddesinin birinci fıkrasında herkesin meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahip olduğu belirtilmiştir. Anayasa Mahkemesine göre Anayasa’nın 36. Maddesinde adil yargılanma hakkının kapsamı düzenlenmediğinden bu hakkın kapsam ve içeriğinin, sözleşmenin ‘Adil yargılanma hakkı’ kenar başlıklı 6. maddesi çerçevesinde belirlenmesi gerekir. ‘Adil yargılanma hakkı’ kenar başlıklı 6. maddesi şöyledir: Herkes medeni hak ve yükümlülükleri ile ilgili uyuşmazlıklar ya da cezai alanda kendisine yöneltilen suçlamalar konusunda karar verecek olan, kanunla kurulmuş bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından davasının makul bir süre içinde hakkaniyete uygun ve açık olarak görülmesini isteme hakkına sahiptir. Karar alenî olarak verilir. Ancak, demokratik bir toplum içinde ahlak, kamu düzeni veya ulusal güvenlik yararına, küçüklerin çıkarları veya bir davaya taraf olanların özel hayatlarının gizliliği gerektirdiğinde veyahut, aleniyetin adil yargılamaya zarar verebileceği kimi özel durumlarda ve mahkemece bunun kaçınılmaz olarak değerlendirildiği ölçüde, duruşma salonu tüm dava süresince veya kısmen basına ve dinleyicilere kapatılabilir.” şeklinde konuştu.

Konferans sonrasında Rektör Yardımcımız Prof. Dr. Mehmet Başalan ve Kırıkkale Cumhuriyet Başsavcısı İbrahim Keskin, Anayasa Mahkemesi Üyeleri Doç. Dr. Recai Akyel ve Selahaddin Menteş’e teşekkür ederek ebru tablosu hediye etti.

Panel, Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Avcı’nın misafirlerimize hediye takdim etmesi ve toplu fotoğraf çekimi ile sona erdi.